Interpretacja marzeń sennych

Istnieje wiele teorii tłumaczących funkcje marzeń sennych. Sugeruje się, że zadaniem snów jest spełnienie życzeń, ochrona przed obudzeniem się, fizjologiczne pobudzenie mózgu czy przetwarzanie informacji lub emocji z życia na jawie.

Na obecnym etapie nie dysponujemy dowodami, pozwalającymi wyciągnąć jednoznaczne wnioski co do funkcji snów; niewykluczone, że funkcje te są wielorakie. Trudno jednak uwierzyć, że zjawisko tak bogate i twórcze, jak marzenie senne, nie służy żadnemu celowi. Znacznie bardziej prawdopodobne jest, że sny spełniają pewne zadania fizjologiczne czy związane z odbieraniem wrażeń (jak na przykład chce teoria przypadkowej aktywacji albo koncepcja, że różne części mózgu są utrzymywane w pogotowiu do pracy), ale równocześnie odgrywają rolę psychologiczną (na przykład pomagają w rozwiązywaniu problemów).

Bez wątpienia marzenia senne mogą spełniać jednocześnie funkcje fizjologiczne i psychologiczne. Najbardziej sensowna wydaje się teoria, że sny stanowią próbę przetworzenia informacji i rozwiązania problemów absorbujących emocjonalnie. Za koncepcją tą przemawia podobieństwo marzeń sennych do wydarzeń na jawie. Nawet, jeśli sny nie spełniają żadnych zadań psychologicznych, analizowanie ich i tak może przynosić korzyści.

Ponieważ marzenia senne (być może szczęśliwym trafem) odzwierciedlają życie na jawie, śniący może je wykorzystać dla lepszego zrozumienia samego siebie. Niezależnie, więc od tego, jakie są „prawdziwe” funkcje marzeń sennych warto wykorzystywać je w terapii, ponieważ odzwierciedlają zdarzenia dziejące się na jawie i prawdopodobnie pomagają śniącemu w przyswajaniu oraz integrowaniu informacji i emocji.

Powstawanie marzeń sennych tłumaczono sobie rozmaicie. Według starożytnych, powstawały one niezależnie od osoby śniącego i były zsyłane przez bogów czy demony, dziś natomiast uważa się, że odzwierciedlają myśli i konflikty z życia na jawie osoby śniącej. Wraz z ewolucją poglądów na temat powstawania marzeń sennych – od powoływania się na czynniki zewnętrzne do uznania czynników wewnętrznych – zmieniały się też metody interpretowania snów – od stosowania senników do wykorzystywania indywidualnych skojarzeń.

Przez stulecia trwał spór, czy marzenia senne są zjawiskiem czysto fizjologicznym, wynikającym z pobudzenia zmysłowego (jak uważali uczeni od Arystotelesa po Hobsona), czy też są wydarzeniami psychologicznymi, a nawet duchowymi (jak chciał Platon, a współcześnie Freud i Jung). Jeśli założyć, że sny są zjawiskiem wyłącznie fizjologicznym, interpretowanie ich wydaje się bezcelowe. Jeżeli jednak powstawanie i funkcje marzeń sennych mają znaczenie psychologiczne, interpretacja jest pożądana, a nawet konieczna.

Współczesne teorie reprezentują różne stanowiska – od freudowskiego przekonania, że interpretacja polega na odsłanianiu nieuświadamianych i nieakceptowanych pragnień, po bardziej dziś rozpowszechnioną opinię, że celem interpretacji jest dotarcie do konfliktów z życia na jawie.

Poszczególne teorie proponują rozmaite metody pracy z marzeniem sennym, od analizy skojarzeń i symboliki, po intensyfikację emocji.

Kilka słów o snach

Chiński filozof śnił kiedyś, że jest motylem, który śni, że jest człowiekiem. Kiedy się obudził nie był pewien, czy jest ciągle motylem, który śnił, że jest człowiekiem, czy jest człowiekiem, który śnił, że jest motylem.Sednem tej historii jest to, że świat snów, w który wchodzimy każdego wieczoru jest tak samo ważny i realny jak ten bardziej świadomy i zwyczajny, do którego przywykliśmy.
Większość z nas jest kulturowo uwarunkowana, aby przywiązywać małą uwagę do snów, w efekcie, czego ignorujemy jedną trzecią naszego życia. Sen, bowiem nie jest zapomnieniem. Jest to czas nauki, zabawy, pochwały, krytyki i równowagi – komunikacji z Wyższą Jaźnią i innymi siłami oraz ludźmi. Jest to inny wymiar, w którym jesteśmy czasami znacznie bardziej aktywni niż w tym.
Jeśli nigdy nie badałeś świata snów, teraz nadszedł czas, aby to zrobić. Odnajdziesz w nim przygodę, wiele niespodzianek, cudowne piękno i prawdopodobnie część brzydoty i zła. Będziesz podróżować po ogromnym niezbadanym obszarze swego umysłu, gdzie spotkasz przyjaciół, wrogów i samego siebie w wielu przebraniach.
Zwracając uwagę na swoje sny, zdobędziesz wartościową wiedzę na swój temat, na temat tego, dokąd dążysz, błędów, które masz jeszcze poprawić. Otrzymasz doskonałe rady na wszystkie problemy, a także poprawisz swe zdolności ponadnaturalne.

Język snów jest taki sam jak telepatii czy jasnowidzenia. W końcu we wszystkich tych wypadkach przemawia podświadomość. Po jakimś czasie nauczysz się tego języka i staniesz się świadomy informacji docierających do ciebie z wielu różnych paranormalnych źródeł. Pozwalając snom mieć udział w naszym rozwoju duchowym, otwieramy się na wiedzę i nowe umiejętności.
Bardzo wiele wartościowych osiągnięć artystycznych i naukowych miało miejsce dzięki temu, że ludzie przywiązywali wagę do swoich snów. Nie ma potrzeby, abyś spędzał jedną trzecią swego życia nieświadomie. Przeżyj ją. Twoje sny mają jakiś cel. Odnajdź go.
Serge Kahili King

I. Proces śnienia

Każda istota ludzka śni, co noc. Nawet, jeśli nie jesteś w stanie przypomnieć sobie jednego jedynego snu przez całe swoje życie, to nie oznacza, że nie śnisz, a jedynie to, że nie pamiętasz snów.
Fakt, że wszyscy śnią jest od dawna znany studentom wiedzy ezoterycznej, a również i naukowcy udowodnili go w swoich laboratoriach w stopniu, który ich satysfakcjonuje. Według naukowców w trakcie nocy nasz sen przechodzi przez kilka cykli, a sny można podzielić na dwie kategorie. Pierwszą jest „prosty” sen, w którym wykonujemy normalne codzienne czynności, dokładnie tak jak na jawie, zaś drugi rodzaj snów to sny dłuższe, dziwniejsze i wydające się łamać wszelkie prawa czasu, przestrzeni i logiki. Właśnie z powodu tego rodzaju snów są one tak często uważane za niegodne uwagi.
Badania świadczą o tym, że musimy śnić – jest to nieodzowne dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego. Kiedy w celach eksperymentalnych pozbawia się ludzi marzeń sennych, śnią znacznie więcej, kiedy tylko mają okazję spać po raz kolejny, tak jakby chcieli nadrobić stratę. Jeśli proces śnienia jest zaburzony przez dłuższy czas, zaczynają śnić na jawie, co nazywa się halucynacjami.
W rzeczywistości śnimy przez cały czas. Nie mówię tutaj o idei, że nasze zwykłe, zewnętrzne życie jest snem, choć jest to bardzo znacząca koncepcja. Mam na myśli, że sny – wewnętrzne doświadczenia i te zwyczajne i „dziwne” – zachodzą cały czas pod powierzchnią naszej codziennej świadomości. Większość ludzi została uwarunkowana na to, aby nie przywiązywać do nich żadnej wagi. Ale jeśli po prostu usiądziesz, zamkniesz oczy i poczekasz na to, co się stanie, doświadczysz z pewnością jakiegoś rodzaju snu, pomimo że jesteś całkowicie rozbudzony. Może to stać się natychmiast, bądź zabrać pewien czas, w zależności od twojego obecnego stanu i wcześniejszych uwarunkowań. Ale z pewnością będziesz śnić. Jest wiele przekonujących dowodów na to, że częste śnienie na jawie skraca potrzebę śnienia w nocy. Na przykład Tomasz Edison, zwykł drzemać siedemnaście razy w ciągu dnia, ale za to potrzebował jedynie trzech godzin snu w nocy. Nie używał swoich drzemek po to, aby spać czy odpoczywać, ale celowo po to, aby śnić.

II. Interpretowanie snów

Ucząc się interpretować własne sny nie opieraj się na sennikach, które dogmatycznie zakładają, że taki a taki symbol zawsze oznacza taką to a taką rzecz. Co prawda są pewne symbole, które wydają się być wspólne dla większości, jeśli nawet nie dla wszystkich ludzi, niezależnie od miejsca na świecie, z którego pochodzą, ale większość snów jest unikalna i tylko twoja. Na przykład, jeśli lubisz koty, to kot w twoim śnie będzie pozytywnym symbolem, jeśli zaś ich nienawidzisz, to może on być negatywnym przesłaniem. Innym przykładem jest most. Dla większości ludzi będzie on symbolizował przejście z jednego etapu życia w drugi, ale jeśli jesteś inżynierem to może on mieć związek wyłącznie z twoją pracą. Sny mogą być prawidłowo interpretowane tylko w kontekście twojego życia i pomimo że inni ludzie czy książki mogą pomóc w interpretacji, to ostatecznie będzie ona pochodzić z twojego wnętrza.
Dokładnie tak jak święte księgi, sny mogą mieć wiele poziomów znaczeń. Można brać je dosłownie. Jeśli planujesz podróż i śni ci się podróż, to sen najprawdopodobniej ujawnia jakieś szczegóły dotyczące twoich planów. Z drugiej strony, ten sen może również dotyczyć zmian zachodzących w twojej świadomości. To będzie alegoryczny poziom interpretacji i prawda, którą on przekazuje wcale nie musi negować dosłownego poziomu. Jest wiele snów, które są alegorią czy metaforą. Jeśli śni ci się, że odpada ci głowa, być może podświadomość stara ci się przekazać, że z jakiegoś powodu „tracisz głowę”. Kiedy we śnie pojawia się śmierć, to bardzo rzadko należy traktować to dosłownie. Praktycznie we wszystkich przypadkach oznacza to śmierć sytuacji, sposobu myślenia czy danych warunków. A dokładniej taki sen sugeruje stworzenie symbolicznej śmierci po to, aby uniknąć prawdziwej. Ten sen może mówić: „Zmień swoje życie albo je utracisz”.
W większości wypadków postacie z twoich snów reprezentują ciebie, bądź fakty dotyczące ciebie, albo jakieś jakości, które podziwiasz w innych osobach, bądź też jakieś własne złe cechy, które przenosisz na inne postacie. Właśnie, dlatego zaraz po sprawdzeniu dosłownego znaczenia twoich powiązań z pojawiającymi się postaciami (mogą to być krewni, przyjaciele, sławy, bądź obcy), załóż, że są oni tylko lustrami pewnych części ciebie, i popatrz, jakich jeszcze może dostarczyć ci to informacji.
Pomimo że twoje sny są całkowicie związane z tobą, jest kilka ogólnych tematów i symboli, które są wspólne dla większości ludzi, chyba, że ktoś ma jakieś dziwne powiązanie z daną sytuacją, bądź przedmiotem. Wspomniałam już o idei mostu reprezentującego przejście pomiędzy okresami życia. Inne symbole z tej samej kategorii to przechodzenie rzeki, podróż ścieżką lub drogą, jazda pociągiem lub lot samolotem. Domy, hotele i mieszkania reprezentują przekonania na własny temat i na temat własnego życia, gdzie każdy pokój jest osobnym przedziałem myślenia. Samochód zwykle reprezentuje fizyczne ciało, wehikuł dla twojego ducha, ale może też reprezentować całą istotą poruszającą się przez świat. Trzęsienia ziemi mogą oznaczać nagłe zmiany w życiu, ale mogą też sugerować, że coś w twojej obecnej sytuacji jest niestabilne. Zwierzęta mogą być aspektami twojej własnej zwierzęcej natury a ptaki mogą być posłańcami wyższych myśli. Woda może oznaczać podświadomość, jakości psychiczne lub emocje. Wspinaczka najczęściej odnosi się do rozwoju duchowego. Ubrania są odbiciem nastawienia i przyzwyczajeń, a jeśli śnisz, że coś jest nie tak z twoim ubraniem, to najprawdopodobniej oznacza to, że coś jest nie tak ze sposobem, w jaki przedstawiasz się światu.
Wielu ludzi ma powtarzające się sny, to znaczy takie, które pojawiają się wielokrotnie w trakcie całego życia, bądź w okresie jakiegoś czasu (na przykład kilku tygodni). Są one szczególnie ważne, ponieważ wskazują na to, że twoja podświadomość, bądź nadświadomość bardzo się stara przekazać jakąś wiadomość. Kiedy ta wiadomość zostanie zrozumiana i kiedy coś z tym zrobisz na jakimkolwiek poziomie świadomości, taki sen znika. Kolejną prawie tak samo ważną sprawą jak powtarzające się sny, są powtarzające się tematy. Kiedy już przyzwyczaisz się do tego, żeby zapamiętywać swoje sny, będziesz w stanie przypomnieć sobie wiele snów następujących po sobie w trakcie jednej nocy. Jeśli je zapiszesz i porównasz, być może okaże się, że jest to ta sama informacja powtarzana na wiele różnych sposobów, tak jakby upewniano się, że ją zrozumiałeś.
Jest wiele technik, które mogą pomóc w interpretacji snów. Czasami możesz, kładąc się spać, postanowić, że ten sam sen przyśni ci się ponownie, ale tym razem będzie on jasny i zrozumiały. Wraz z pewną praktyką informacja pojawi się w formie innego snu, albo wewnętrzny głos wyjaśni, o co w nim chodziło. Metodą interpretacji snów jest, między innymi, technika pochodząca z psychologii Gestalt. Polega ona na mentalnym, bądź fizycznym odgrywaniu roli każdego elementu snu, aby uzyskać wgląd w jego znaczenie. Innymi słowy należy wcielać się po kolei w każdą postać ze swojego snu i z punktu widzenia tej postaci odpowiedzieć sobie na pytania, co się czuje i jaki jest cel bycia tutaj. To spowoduje ogromny napływ informacji. Po postaciach należy się wcielić w inne elementy snu, na przykład w most, w wodę, w drzewo, w zwierzę. Możesz być bardzo zaskoczony głęboką wiedzą, której dostarczy ci to doświadczenie.
Inną prostszą metodą jest uświadomienie sobie skojarzeń, jakie nasuwają ci poszczególne elementy snu. Biała róża może kojarzyć ci się z niewinnością, lew z dumą lub niebezpieczeństwem. Kiedy odkryjesz wszystkie skojarzenia i powiążesz je ze swoim życiem, znaczenie tego snu może natychmiast stać się jasne.
Trzeba w tym miejscu wspomnieć także o koszmarach sennych. Są one właściwie tylko i wyłącznie reprezentacją intensywnych wewnętrznych konfliktów. Czasami jest to konflikt pomiędzy twoim ciałem i substancjami, które w nim umieszczasz, ale częściej jest to konflikt emocji i idei. Koszmary zwykle pojawiają się po dłuższym czasie, w którym starasz się świadomie stłamsić wewnątrz siebie dany problem. Są one sposobem, w który twoja podświadomość lub nadświadomość mówi „HEJ!!!”, po to, aby zwrócić twoją uwagę. Jeśli koszmary powtarzają się, to postaraj się sam lub z pomocą innych rozwiązać problem, którego one dotyczą. To spowoduje, że znikną. Leki, które powstrzymują sny nie są odpowiedzią.

III. Zapamiętywanie snów

Wielu ludzi ma kłopoty z zapamiętywaniem snów. Dzieje się tak ze względu na to, że nie przywiązują oni uwagi do snów, są nauczeni, że sny są nieważne lub niebezpieczne, albo ze względu na przykre doświadczenia z koszmarami w dzieciństwie. Jednakże sny są narzędziem i aby go używać trzeba je mieć i uczyć się jego zastosowania. Poniżej przedstawiam kilka sposobów, mogących pomóc w zapamiętywaniu snów.
Kiedy kładziesz się spać, powiedz sobie, że chcesz pamiętać sny. Bądź stanowczy i wzmocnij swoje postanowienie kładąc koło łóżka długopis i kartkę, abyś mógł zapisać sen, kiedy tylko się pojawi. W zależności od tego, ile masz czasu po przebudzeniu, możesz sporządzić pełen zapis, albo kilka ogólnych notatek. Pisanie i intencja poprawi twoje zapamiętywanie snów.
Jeśli budzisz się rano i w ogóle nie pamiętasz żeby coś ci się śniło, nie wstając, łagodnie zmień pozycję swojego ciała. Wypróbuj różne pozycje i po prostu leż w każdej z nich przez chwilę, będąc otwartym na to, co się pojawi. Zwykle zapomniany sen pojawi się w twoim umyśle, kiedy tylko twoje ciało przyjmie pozycję, jaką miałeś podczas snu.
Czytaj i myśl dużo na temat snów. To świadome zainteresowanie spowoduje, że podświadomość dostarczy ci ich więcej. Spróbuj także oddać się marzeniom na jawie. Poświęć trochę czasu na to, aby usiąść lub położyć się na chwilę, zamknąć oczy, zrelaksować się i po prostu obserwować zawartość swego umysłu. Być może zauważysz, że pewne wyobrażenia są związane ze sprawami dnia codziennego, a być może początkowo nie będą się pojawiać żadne obrazy. Jednakże prędzej czy później doświadczysz kompletnego snu, będąc całkowicie obudzonym. Objawi się to poczuciem trochę innym niż zwykły stan umysłu i będzie spontaniczne, nieoczekiwane i prawdopodobnie niezwiązane w żaden sposób z tym, o czym myślałeś wcześniej. Możesz interpretować marzenia na jawie dokładnie tak samo jak nocne sny. To również pomoże ci je lepiej zapamiętywać.

W literaturze przedmiotu odnaleźć można pewne wskazówki, jak lepiej zapamiętywać marzenia senne.

Oto niektóre z nich:

  1. Przed zaśnięciem nakaż sobie zapamiętanie snów. Przekonanie o wartości marzeń sennych zwiększa szansę na ich zapamiętanie.
  2. Trzymaj obok łóżka notes (oraz najlepiej, podświetlany długopis) i zapisuj treść marzenia sennego zaraz po przebudzeniu, nawet w środku nocy. Niektórzy wolą korzystać z dyktafonu, gdyż nagrywanie tekstu nie rozbudza ich tak bardzo. Rano spisują nagranie.
  3. Śpij tak długo, jak to możliwe – im dłużej śpisz, tym więcej czasu spędzasz w fazie REM.
  4. Budzenie się bez budzika sprzyja stopniowemu przechodzeniu od snu do jawy. U niektórych ludzi takie powolne budzenie się zwiększa prawdopodobieństwo zapamiętania marzenia sennego.
  5. Być może łatwiej ci będzie przypomnieć sobie marzenie senne, jeżeli pozostaniesz w tej samej pozycji, w której śniłeś.
  6. Powtórz sobie treść marzenia sennego, zanim wstaniesz. Spróbuj skupić się na jednym kluczowym obrazie, który wspomoże twoją pamięć.
  7. Nie zmuszaj się do przypominania sobie marzeń sennych. Czasami, jeśli za bardzo się starasz, wspomnienie znika. Nie każdy pamięta, co mu się śniło, a zatem interpretacja snów nie jest uniwersalną strategią, odpowiednią dla wszystkich ludzi.
  8. Unikaj alkoholu, który skraca fazę REM.